Siber zorbalık nedir?

Siber zorbalık, dijital teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilen zorbalıktır. Bu tür zorbalıklar sosyal medyada, mesajlaşma platformlarında, oyun platformlarında ve cep telefonlarında görülebilir.  Hedef seçilen kişileri korkutmaya, kızdırmaya ya da utandırmaya yönelik olarak tekrarlanan bir davranıştır. Buna örnek olarak şu eylemler gösterilebilir:

• sosyal medyada bir kişi hakkında yalanlar yaymak ya da utandırıcı fotoğraflar yayınlamak
• mesajlaşma platformlarından incitici mesajlar ya da tehditler yollamak
• başka birinin kimliğiyle başkalarına kötü mesajlar göndermek.

Yüz yüze zorbalık ve siber zorbalık çoğu kez birlikte gerçekleşir. Ancak siber zorbalık geride dijital iz bırakır; bu da aslında istismarın durdurulmasını sağlayacak yararlı ip uçları temin edebilir.

Güvenliğiniz ya da çevrim içiyken ortaya çıkan bir şey sizi endişelendiriyorsa hemen güvendiğiniz bir yetişkinle konuşun. Ya da kendi ülkenizde size yardımcı olacak Uluslararası Çocuk Yardım Hattıyla ilişkiye geçin. Pek çok ülkede ücretsiz olarak arayabileceğiniz ve kimliğinizi açıklamadan bir ilgiliyle konuşabileceğiniz yardım hatları bulunmaktadır. (Türkiye: https://www.guvenliweb.org.tr/, https://www.guvenlicocuk.org.tr/,             https://www.siberay.com/siber-zorbalik)

Siber zorbalığa maruz kalıyorsanız, konuyu güvendiğiniz, konuşurken rahat edebileceğiniz bir yetişkine açmanız atabileceğiniz en önemli adımlardan biri olacaktır.

Ebeveynlerle konuşmak herkes için kolay bir iş değildir.  Konuşmak için, dikkatlerini tamamen size verebilecekleri bir zaman seçin. Sorunun sizin açınızdan ne kadar ciddi olduğunu açıklayın. Teknolojiye sizin kadar aşina olmayabileceklerini unutmayın; dolayısıyla durumu anlayabilmeleri için onlara yardımcı olmanız gerekebilir.

Size hemen verebilecekleri hazır cevapları olmayabilir, ancak muhtemelen yardımcı olmak isteyeceklerdir ve birlikte bir çözüm bulmanız mümkündür. Akıl akıldan üstündür! Eğer ne yapacağınız konusunda hala kararsızsanız güvenilir başka kişilere ulaşmayı düşünün. Size önem veren ve yardımcı olmaya istekli insan sayısı genellikle sizin düşündüğünüzden daha fazladır!

Herkes siber zorbalık mağduru olabilir.

Facebook/Instagram: Biri hakkında bildirimde bulunmanın zor bir iş olabileceğini biliyoruz. Ama birine zorbalık yapmak da hiçbir zaman kabul edilemez.

Facebook ya da Instagram'a zaralı içeriği bildirmeniz, platformlarımızda güvenliğinizi daha iyi sağlamamızda bizlere yardımcı olabilir. Zorbalık ve taciz, doğası gereği son derece kişiseldir; dolayısıyla pek çok durumda olayı tespit edip ortadan kaldırmak için birinin bize bu tür davranışları bildirmesi gerekir.

Instagram ve Facebook söz konusu olduğunda bir siber zorbalık olayının bildirimi her zaman anonim kalacaktır ve söz konusu davranış konusunda bizi bilgilendirenin siz olduğunuzu hiç kimse bilmeyecektir.

Bizzat yaşadığınız bir olayı bildirebilirsiniz; ya da doğrudan uygulamada bulunan araçlarla arkadaşlarınız için de bildirimde bulunmanız son derece kolaydır. Bir konunun nasıl bildirileceğine ilişkin daha fazla bilgiye Instagram Yardım Merkezinde ve Facebook Yardım Merkezinde ulaşabilirsiniz.

Ayrıca arkadaşınıza Instagram'da Restrict (Kısıtla) diye bir araç olduğunu, bu aracı kullanarak kimilerine ağır gelebilecek bir yol olan engellemeye başvurmadan hesabını korumaya alabileceğini söyleyin.

Twitter: Twitter'da dışardan bildirimde bulunma imkânını sağladık. Başka bir deyişle burada başka bir kişi adına bildirimde bulunabilirsiniz. Şimdi bu araçla başkasının yerine geçme gibi durumlar da bildirilebilmektedir.

Birbirimize karşı gerek çevrim içi gerekse gerçek yaşamda nazik olmalıyız.

Facebook/Instagram: Instagram ve Facebook'un insanların kendilerini ifade etmelerinde güvenli ve pozitif platformlar olarak sürdürülmesi bizim için önem taşır. İnsanlar ancak kendilerini güvende hissederlerse paylaşımlarını rahatça yapabilirler.  Ne var ki siber zorbalığın ortaya çıkıp olumsuz deneyimlere yol açabildiğini de biliyoruz.  Instagram ve Facebook işte bu nedenle siber zorbalığa karşı mücadelede öncülüğe etmeye kararlıdır. 

Bunu temelde iki yoldan yapıyoruz. Birincisinde, teknolojiyi insanların zorbalığa maruz kalmalarını ve zorbalığa tanıklık etmelerini engellemek üzere kullanıyoruz. Örneğin; insanlar başkalarını tacize ya da öfkelendirmeye yönelik zorbalık içeren yorumları otomatikman filtreleyen yapay zekâ teknolojisini kullanan bir ayarı aktive edebilirler. 

İkincisi, insanlara Facebook ve Instagram'daki deneyimlerini uyarlayan araçlar sağlayarak pozitif davranışları ve etkileşimleri öne çıkartmaya çalışıyoruz. Restrict, bir yandan zorbayı izlemeye devam ederken diğer yandan hesabınızı ihtiyatlı biçimde korumanıza imkan vermek üzere tasarlanmış bir araçtır.

Twitter: Yüz milyonlarca insan görüşlerini Twitter'da paylaştığından hepimizin aynı görüşte olmaması şaşırtıcı bir durum değildir. Sağlanan yararlardan biri de zaten budur; karşılıklı saygı içinde, anlaşmazlıklardan ve tartışmalardan hepimiz bir şeyler öğrenebiliriz.

Ancak, öyle durumlar olabilir ki birini bir süre dinledikten sonra artık ondan başka bir şey duymak istemeyebilirsiniz. Bu kişilerin kendilerini ifade etme hakları sizin bunları dinlemek zorunda olmanız anlamına gelmez.

Siber zorbalığa karşı ilk savunma hattı siz de olabilirsiniz.

Facebook/Instagram: Gençlerin güvende olmasını sağlamaya yardımcı olacak bir dizi aracımız var:

• Zorba birinden gelen mesajları görmeme seçeneğini benimseyebilirsiniz da Restrict (Kısıtla) aracımızı kullanarak söz konusu kişiyi bilgilendirmeden hesabınızı korumaya alabilirsiniz.
• Yorumları kendi sayfalarınızda yönetebilirsiniz (gizleme, kısıtlama vs.)  
• Ayarlarınızı, sadece takip ettiğiniz kişilerin size doğrudan mesaj gönderebilmesini sağlayacak şekilde değiştirebilirsiniz.
• Instagramda ise size sınırı aşan bir paylaşımda bulunmak üzere olduğunuzu bildiren bir not ileterek sizi bu konuyu yeniden düşünmeye yöneltebiliriz.

Kendinizi ve başkalarını siber zorbalıktan nasıl koruyabileceğinize ilişkin ipuçları için Facebook ya da Instagram'daki kaynaklarımıza göz atın.               

Twitter: Twitter'daki kişiler can sıkıcı ya da olumsuz bir durum sergiliyorsa bu konuda size yardımcı olabilecek araçlarımız var. Aşağıdaki liste de bunları nasıl kuracağınıza ilişkin talimatlarla bağlantılıdır.

• Mute(sessize alma) – bir hesaptan atılan Tweetleri o hesabı takibi kesmeden ya da engellemeden kendi zaman tünelinizden kaldırmanız
• Block (engelleme)– belirli hesapların sizinle temas etmesine, Tweetlerinizi görmesine ve sizi takip etmesine sınırlamalar getirilmesi
• Report (bildirme)– taciz içeren bir davranışa ilişkin bildirimde bulunma

Daha fazla bilgi

[çevrim içi güvenlik konusundaki diğer UNICEF kaynaklarına linkler]

 #ENDviolence Youth Manifesto

Staying safe online tips

Tips for reporting violence at school

#ENDviolence with BTS